Inka ya Musoni (I) :

Rwiyamirira yuhira imbuga,
Inkuba zihindura abanyabihogo,
Rwa Mirindi ya Simugomwa,
Imana yaremye inyamibwa y' Impeta,
Ntibeho urugingo uyihinyura.

Yamara kuyigira intayoberana,
Ikayambikira ku mugaragaro,
Ikayiha umuheha w' imboneranye,
Ikarangurura ubwiza barora,
Ndagiye inkumburwa idashyikirwa.

Bahora biganya abo mu z' Ijari,
Yanogeye rubanda ku mubiri,
N' abatayigira baranyuzwe,
Ntibakirwanira kuyihogoza,
Mu kuyiharuza Imbonezamihigo.

Umwami yayizaniye imbabazi,
Akaba agishutse mu Irasaniro,
Amaze kugwiza imyato y' ingabe,
Ingoma zisuma agituruka i Nduga,
Indamutsa ishoreye ikiriri cy' inka.

Impundu zivuga mu cy' Imana,
Zivuga mu Rubumba rw' inyambo,
Zivuga Masaka ya Mibirizi,
Ziba igisagara ku Muremure,
Zivuga mu Ruhango rw'ibwami.

Zivuga Inyarurama rwa Nyanza,
Zivuga Inyarubuye rwa Mwendo,
Ziba urwoga ziza Urugarama,
Barazumva ab' i Nyarugenge,
Zishyira kera ntizasigaho.

Barazumva mu Nyarufunzo,
Izo ari izisanga umugaba mwiza,
Ziranamiza kwa Rwogera,
Zisanganira Shema ry' abagabo,
Anyura mu Bwanacyambwe zivuga.

Umwami wacu ageze mu Bwiza,
Impundu zongera kuhavugira,
Arambagira impinga ya Runyinya,
Zivuga ku mutwe wa Janjagiro,
Zivuga urwunge kuri Cyimbazi.

Atashye i Mwurire w' Izogeye,
Imana zeze batumira Impeta,
Rutarindwa atinduka imuhira,
Umwami ugaruje inkiko umuheto,
Atota abungeri b' Akaganda.

Ari we mpuruza itaha i Kavumu,
Ngo amashyo yose ateranire aho,
Isi yivugiza haje nyirazo,
Zibyumvise ntizatuza,
Muzi inkubiri zitwara.

Zitanguranwa iminega y' imbibi,
Zibuza umwungeri kugurura,
Zirusha izo mu gicu gutinduka,
Izogeye zipfa aho zirwatiye,
Basigaye begura inkike.

Baziranda ku y' imbuzi,
N' iy' imbibi zaseseyeho,
N' isata na shebuja w' Impeta,
Rutamiriye mu ihaguruka,
Barawuranda umutwe w' inyamibwa.

Zose ntukuraho ingohe,
N' amakombe afatanye n' ijuru,
Urwamu ruvugira ku murindi,
Inyambo baziraraza imiheha,
Inteko y' abanyanka mbi irahaba.

Imanzi zambika inka ya Mugani,
Semibungo izitaha imbere,
Zikabamo ihindira mu gicu,
Zombi n' imvura izira urubura,
Urubuga kandi irarwirahira.

Kigeri yumva ibikuba byazo,
Amenye ko ari iy' Inyakibungo,
Ndinduhagwe ya Ruburamanywa,
Abanza kwesa inkoni mu nzira,
Ati « emwe Izogeye ubwo zitaha.

Mujye kundebera iya Rugina,
Umwisi yagize intwari y' ingoga,
Ni yo imenera urugamba rw' intore,
Murore ko ari yo nkuba zigenza,
Zitungutse umucyo uratumura.

Bagumya kwaka zica imibungo,
Bararirimba zinyura imbere ye,
Impundu ziragumya zirasabira,
Hataha Mutara inka ya Musoni,
Igitunguka n' iya Terera.

Iraba ryazo ritangaje
Inyange itangaza ku musozi
Ndebye Rwabugiri aho atetse
Nsanga abami bateranye
Inyamibwa mbonye itagira intarizi

Sinayitindanira impakanizi
Izina ry' inkumburwa ishengerana
Izibamo ari Insezeraminyago
Yakebwe imanzi batijana
Inganzo y'umuhanga iyimeramo

Inkindi yera iyitonamo ingeyo
Izina ry' inkumburwa iraribanza
Imana irayihanagura iranoga
Amaribori arengura ibitugu
Inkesha iziminura mu ruhanga

Ingondo ziyinyura imbavu zombi
Ingingo izirusha inka zo ku butaka
Imfura ya Rwogera basa umubiri
Rwamanywa ntiyajorwa na hato
Iremera iba inyamibwa yonyine

Mu Bihogo ntibasigana
Nanjye ugenda mu yandi mashyo
Ngaha nabona inka isa n' umwami
Ubyirutse azi gukomoza inkiko
Agaruka yishongora mu nka

Narababwiye ko avungurana
Atagira igihe yasibye na rimwe
Injunga ahorana abanguranye ingoga
Yayizimbishije amahanga
Umwana asigaye yegura inkoni

Aturuka i Nduga ya Rukambura
Atagira n' icumu ayigeretseho
Agaheza impinga ya Kiburungu
Atarikanga icyamugarura
N' ubu unyuze mu kirari cy' inkuba

Yasize yanitsemo imitumbi
N' ubu haracyacurana inkaba
Inkona zaharemye ikiraro
Ishyamba abatasi batinyaga
Ni ryo abakaraza baramvuramo

Muhanike urwamu rw' ingabo nziza
Haje Manzi isa na Rwogera
Nimurorere Mugabo w' ingoga
Asumba abandi mu muronko we
Nimuririmbe Impashyamahanga

Agarutse nk'ubwo ku cy' i Bumpaka
Nimwongere inka z' ingororano
Agarutse kwivugira Karinga
Nimushyire ibihubi ku nama
Izindi ngabe zavuye Ngeri

Ziravutwa n' ingoma y' uruyumbu
Nimuragire inka za Nyirigira
Zijye zikura ishavu ku mutima
Urwuri ruhise inyuma y' Akanyaru
Zirimo Rudasiganywa imbago

Igiti yasanze yagiciyeho
Nimumusanganize imirishyo ye
Ashoreye ingunda itaraboneka
Nimugumye mutereze impundu
Yaje Rwibasirantambara

Muranategeke abimura amashyo
Yaje arangamiye ize nyambo
Nimujye mu nzovu z' i Murambi
Mwambike amariza y' Umuhozi
Si ugukabya nzisanganye urubu

Kabona bose n' abanyabihogo
Uragiye wese arasesuye
Inyambo zisimbuye Indamutsa
Amaze kuzambika Rutarindwa
Nimutegure ingoro ye ijabiro

Nyirazo ateke yirebere
Umutwe w' Izogeye ni yo ukiza
Nsize biranda ku y' imbuzi
N' iy' imbibi zaseseyeho
Ni isata na shebuja w' Impeta

N' inyamibwa ihora ihabwa impundu
Uzirora ntazikuraho ingohe
Ya makamba afatanye n' ijuru
Muri mu kubona zitunguka
Aho zibaturaho inkubiri

Umwisi yigire aha
Aturutse mu micukire yazo
Mutore urugori rw' iz' iruguru
Umwami ukubita inkiko nk' inkuba
Yakumbuye Insezeraminyago.